Description

ต้นเสลดพังพอน เป็นพืชในวง ACANTHACEAE มีชื่อทางวิทยาศาสตร์แตกต่างกันออกไปตามชนิด โดยเสลดพังพอนถูกแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ เสลดพังพอนตัวเมีย (Clinacanthus nutans (Burm.f) Lindau.) และเสลดพังพอนตัวผู้ (Barleria lupulina Lindl.) ทั้งนี้เสลดพังพอนก็ยังมีชื่ออื่น ๆ ที่เรียกแตกต่างกันออกไป โดยเสลดพังพอนตัวผู้บ้างก็ถูกเรียกว่า พิมเสนต้น, ทองระอา, ช้องระอา, ลิ้นงูเห่า, คันชั่ง, อังกาบ, อังกาบเมืองหรือก้านชั่ง ส่วนเสลดพังพอนตัวเมียมักจะถูกเรียกว่าพญายอ นอกจากนี้ยังอาจเรียกว่า ผักมันไก่, ผักลิ้นเขียด, พญาปล้องดำ, พญาปล้องทอง, ลิ้นมังกร, โพะโซ่จาง เป็นต้น
เสลดพังพอนทั้ง 2 ชนิดมีลักษณะทางพฤกษศาสตร์คล้ายกันคือ เป็นไม้พุ่มสูงประมาณ 1 เมตร ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยว มีช่อดอกที่ปลายกิ่งเหมือนกัน ส่วนความแตกต่างนั้นจะอยู่ที่ลำต้นซึ่งเสลดพังพอนจะมีหนามแหลมยาวที่ลำต้น แต่ตัวเมียไม่มี สีสันของใบก็เช่นกัน เสลดพังพอนตัวผู้จะมีก้านใบสีน้ำตาลแดง ใบสีเขียวเข้ม แต่ใบของเสลดพังพอนตัวเมียจะเป็นสีเขียว นอกจากนี้ดอกของเสลดพังพอนทั้ง 2 ชนิดยังมีสีที่ต่างกันอีกด้วย โดยตัวผู้จะมีสีส้ม ส่วนดอกของตัวเมียจะมีสีแดงอมส้ม ทั้งนี้คนมักนิยมนำเสลดพังพอนมาปลูกเป็นไม้ประดับภายในบ้านเพื่อป้องกันสัตว์และแมลงต่าง ๆ อาทิ งู ตะขาบ และแมงป่อง เป็นต้นเสลดพังพอน” (barleria lupulina) คุณสมบัติอันโดดเด่นมาแต่ไกลคือ การช่วยถอนพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย ซึ่งมีอยู่ทั้งในเสลดพังพอนตัวเมียและเสลดพังพอนตัวผู้ ทั้งนี้ในด้านสรรพคุณทางยาแล้วเสลดพังพอนตัวเมียจะมีมากกว่าเสลดพังพอนตัวผู้ ดังนั้น ในตำรายาต่างๆ จึงนิยมใช้ตัวเมียกันมาก แต่หากในกรณีที่ไม่มีเสลดพังพอนตัวเมียก็สามารถใช้เสลดพังพอนตัวผู้แทนได้

• ·  ฤทธิ์ลดการอักเสบ
• ·  ฤทธิ์ลดความเจ็บปวด
• ·  ฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัส
• ·  รักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก แมลงกัดต่อย รักษาอาการอักเสบ งูสวัด ลมพิษ ผื่นคัน ใช้รักษาแผลผิวหนังชนิดเริม และรักษาแผลร้อนในในปาก ปรุงเป็นยาขับปัสสาวะ ขับประจำเดือน แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว